انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
شناسنامه دوفصلنامه
1
7
FA
دوفصلنامة مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی انجمن مطالعات برنامه درسی
سال 4 - شمارة 7- بهار و تابستان 1392
مدیر مسئول: دکتر علیرضا عصاره
سردبیر: دکتر کورش فتحی واجارگاه
مدیر داخلی: اکرم دهباشی
مدیر اجرایی: سمیه خسروی
هیئت تحریریه:
دکتر حمیدرضا آراسته، دانشیار دانشگاه تربیت معلم
دکتر محمدرضا آهنچیان، دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
دکتر محمدرضا بهرنگی، استاد دانشگاه تربیت معلم
دکتر محمدحسنپرداختچی، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
دکتر ابراهیم صالحی عمران، دانشیار دانشگاه مازندران
دکتر احمدعلی فروغی ابری، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)
دکتر مقصود فراستخواه، استادیار موسسه پژوهش و
برنامهریزی آموزش عالی
دکتر کورش فتحی واجارگاه، استاد دانشگاه شهید بهشتی
دکتر یدالله مهرعلیزاده، استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
دکتر احمدرضا نصراصفهانی، استاد دانشگاه اصفهان
دکتر مژده وزیری، استادیار دانشگاه الزهرا
دکترمحمدحسین یارمحمدیان، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
ویراستار فارسی: مهدی صادقی
صفحه آرا: افسانه تاجیک
تلفن: دفتر مجله (81032208)
آدرس الکترونیکی: www.icsa.org.ir
https://www.icsajournal.ir/article_7926.html
https://www.icsajournal.ir/article_7926_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
سواد برنامه درسی برای مدرسین دانشگاه از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامه درسی- دکتر کوروش فتحی واجارگاه- دکتر زهره عباباف
7
29
FA
مطالعه حاضر، مولفههای حرفهای مبتنی بر دانش برنامه درسی برای مدرسی (آموزشگری) در سطح آموزش عالی از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامه درسی را مورد کاوش و توصیف قرار داده است. دادههای مورد مطالعه براساس پژوهش کیفی و از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با 12 مدرس حوزه مطالعات برنامه درسی انجام یافت. یافتهها نشان دادند که مدرسان مورد مصاحبه تلقی یکسانی نسبت به قلمرو برنامه درسی نداشتند. یافتههای مربوط به نگاه برنامه درسی در سه طبقه: تلقی برنامه درسی بهعنوان سند، تلقی برنامه درسی بهعنوان نقشه و راهنمای عمل، و تلقی برنامه درسی بهعنوان فرایند تفکیک شدند. مولفههای حرفهای سواد برنامه درسی مدرسی در بعد دانش در سه نگاه دربردارنده مولفههای اصلی دانش اساسی، دانش مبانی برنامه درسی و دانش نسبت به سیاستگذاریها در برنامه درسی آموزش عالی بوده است با این تفاوت که در نگاه برنامه درسی بهعنوان سند، سه مولفه اصلی دانش برنامه درسی در محدوده آموزش قرار گرفته است. همچنین حدود و ثغور مولفههای حرفهای مربوط به هرکدام از مولفههای اصلی دانش برنامه درسی در سه نگاه یکسان نبوده است.
سواد برنامه درسی,برنامه درسی آموزش عالی,مدرسان دانشگاه,مولفههای حرفهای
https://www.icsajournal.ir/article_7919.html
https://www.icsajournal.ir/article_7919_26471c38a62c3c00181f7f1f8e1ed839.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
عوامل شکلدهنده برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران: یک مردم نگاری خودنگاشت دکتر سعید صفایی موحد- داوود باوفا
30
53
FA
برنامه درسی در آموزش عالی ایران بهدلیل ماهیت منعطف آن و آزادی دانشجویان در برخی انتخابها، نسبت به مقاطع پیشین شرایط متفاوتی دارد. همچنین نهاد آموزش عالی در ایران نظامی متمرکز است و سعی بر آن است تا با استفاده از سازوکارهای مختلف (نظیر انقلاب فرهنگی، جذب متمرکز اعضاء هیات علمی، ...) نسلی متعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی تربیت شود. این عوامل باعث شده است تا برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران ماهیتی منحصر به فرد داشته باشد و تبیین آن از طریق نظریههای غیربومی چندان منطقی نباشد. در این مقاله سعی کردهام تا تجربیات زیسته خود از حضور 10 ساله در دانشگاههای ایران را در چارچوب عوامل شکلدهنده برنامه درسی پنهان تبیین نمایم. بدین منظور ابتدا تجربیات خود را به نگارش درآورده و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به استخراج و سازماندهی مقولات حول محور برنامه درسی پنهان پرداختم. بهعقیدة من، عواملی که موجب شکلگیری برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران میشوند را میتوان بهشرح ذیل برشمرد: انعطاف برنامه درسی، آزادی نسبی دانشجویان در انتخاب اساتید، انعطاف شیوه ارaزشیابی، پروژه پایاننامه یا رساله، پررنگتر شدن حضور نهادهای سیاسی در دانشگاه، تنوع قومی و طبقاتی، اختلاط جنسیتی، گفتمان علم اندوزی، جایگاه متفاوت رشتههای دانشگاهی، پایگاه اجتماعی موسسات مختلف آموزش عالی.
آموزش عالی,برنامه درسی پنهان,فرهنگ دانشگاهی,رشتههای تحصیلی
https://www.icsajournal.ir/article_7920.html
https://www.icsajournal.ir/article_7920_7f8c0e6ce75e7c12944ddd99e85fac27.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
مطالعه نقش مولفههای مرتبه علمی، سابقه تدریس و گرایش تحصیلی بر بهکارگیری فرانظریههای برنامه درسی در راهبردهای یاددهی- یادگیری- حسن شهرکی پور، محمدرضا سرمدی و نگار الهامیان
54
70
FA
هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش مرتبه علمی، سابقه تدریس و گرایش تحصیلی بر بهکارگیری فرانظریههای برنامه درسی در راهبردهای یاددهی- یادگیری است. روش پژوهش از نوع زمینهای و جامعه آماری کلیه اساتید شاغل بهتدریس در دانشگاههای شهر تهران در سال تحصیلی 89-88 است. نمونه آماری 87 نفر از اساتید زن و مرد میباشد. که بهصورت نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. این پژوهش از ابزار محققساخته پرسشنامه استفاده شده است و دادههای پژوهش در دو سطح توصیفی از شاخصهای گرایش مرکزی و جداول توزیع فراوانی و در آمار استنباطی از آزمون تحلیل واریانس و آزمون مقایسات میانگین زوجی دانکن و با نرمافزار تحلیل داده spss مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمدهترین یافتههای مطالعه این است که سابقه تدریس بیشترین تاثیر را در بهکارگیری فرانظریه آیزنر، مرتبه علمی و گرایش تحصیلی بیشترین تاثیر را در بهکارگیری فرانظریه واکر و هونکی دارد و در این میان فرانظریه میلر متاثر از هیچکدام یک از متغیرهای مذکور نیست و اساس فعالیت یاددهی- یادگیری را دربردارد و از متغیرهای دیگری تاثیر میپذیرد.
مرتبه علمی,سابقه تدریس,گرایش تحصیلی,فرانظریه-های برنامه درسی
https://www.icsajournal.ir/article_7921.html
https://www.icsajournal.ir/article_7921_5937ef06bb1936276eeae0c33075beec.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
نقدی بر محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی از دیدگاه صاحبنظران اخلاق پزشکی: مطالعه کیفی- مرتضی خاقانی زاده -حسن ملکی
71
84
FA
برنامه درسی اخلاق پزشکی، موضوعی بحث انگیز و بااهمیت بوده و به تفکر و تحقیق در ابعاد مختلف آن نیاز میباشد. و لذا این مطالعه با هدف شناسایی ضعفها موجود در محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی انجام شده است بدین منظور با اساتید اخلاق پزشکی مصاحبه شد و تجارب آنان در این زمینه تبیین گردید. این مطالعه یک پژوهش کیفی است که دادههای آن از طریق مصاحبه نیمهساختارمند با 14 نفر از اساتید اخلاق پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی تهران در سال 1389جمعآوری و با رویکرد تحلیل محتوای مایرینگ، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق تحت عنوان 2 درونمایه؛ عدم تناسب محتوا و ضعف در سازماندهی محتوا معرفی گردید که هرکدام شامل چندین طبقه فرعی است که جنبهای خاص از چالشهای موجود در محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی را توصیف میکنند. بررسی و مقایسه یافتههای این پژوهش با نتایج سایر مطالعات، حاکی از آن است که چالشهای مطرح شده در این مطالعه برای توسعه ارتقای اخلاق پزشکی کشور باید بهطور جدی مورد عنایت قرار گیرند.
اهداف آموزشی,محتوای برنامه درسی,برنامه درسی اخلاق پزشکی
https://www.icsajournal.ir/article_7922.html
https://www.icsajournal.ir/article_7922_8ff2b06129c77b550bbb22f0e7263bf8.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
بازی دانایی نظریه زمینهای برنامه درسی پنهان در نظام آموزش عالی ایران
85
110
FA
این مطالعه با هدف بررسی برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران با روش نظریه زمینهای انجام شده است. جهت بررسی برنامه درسی پنهان دو رویکرد خرد و کلان میتواند مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به وجود نگرش تمرکزگرایانه در نظام آموزش عالی ایران و نقش کلیدی و محوری سیاستگذاران، طراحان، مجریان و پژوهشگران برنامههای درسی در آن؛ ابتدا از رویکرد کلان و سپس از رویکرد خرد استفاده شد. تا ارزشها و نگرشهای پنهان و نانوشته موثر در طراحی و اجرای برنامههای درسی آموزش عالی کشور شناسایی شود. برای تحقق این هدف با روش نمونهگیری گلوله برفی، تجربههای بیست و هفت نفر از صاحبنظران مختلف آموزش عالی در سه گروه، متخصصان عضو انجمن مطالعات برنامه درسی، پژوهشگران موسسه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، و اعضای هیات علمی و کارشناسان برنامهریزی درسی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران مورد کاوش قرار گرفت. در گردآوری دادهها از مصاحبه ساختارنایافته استفاده شد. براساس یافتههای به دست آمده، پدیده محوری در نظریه زمینهای برنامه درسی پنهان آموزش عالی، پدیدهای با عنوان "بازی دانایی" نام گرفت که در مقابل حقیقت دانش آکادمیک قرار دارد. سپس عوامل مختلف منجر به شکلگیری آن، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس براساس رویکرد خرد، سی و یک نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در سال آخر مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد که به شیوه هدفمند انتخاب شدند، مورد مصاحبه ساخت یافته قرار گرفتند. تحلیل مصاحبههای انجام شده با دانشجویان، موید نتایج حاصل از یافته ها بود.
برنامه درسی پنهان,آموزش عالی,نظریه زمینهای,بازی دانایی
https://www.icsajournal.ir/article_7923.html
https://www.icsajournal.ir/article_7923_fc015da0b2270a73c8f74677c0b41114.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
تغییر برنامه درسی آموزش عالی: (مورد: برنامه درسی دوره کارشناسیارشد برنامهریزی آموزشی)- مرتضی کرمی- هدی فتاحی
111
138
FA
پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییر برنامه درسی آموزش عالی (برنامه درسی رشته برنامه ریزی آموزشی در چهار عنصر محوری برنامه درسی شامل هدف، محتوا، فرصتهای یاددهی - یادگیری و ارزشیابی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی و دانشجویان شش دانشگاه دولتی بودند که رشته برنامهریزی آموزشی را در سطح کارشناسی ارشد داشتند. با استفاده از نمونهگیری تصادفی خوشهای، دانشگاههای تهران، علامه طباطبایی، اصفهان و مازندران جهت اجرای تحقیق انتخاب و32 نفر اعضای هیأت علمی و93 نفر دانشجویان کارشناسی ارشد مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. جهت بررسی عنصر هدف، اهداف اصلی دوره مندرج در سند مصوب "مشخصات کلّی برنامهی درسی و سرفصل دروس"، برای عنصر محتوا ضرورت وجود دروس، تعداد واحدها و سرفصل آن مندرج در سند مصوب و جهت عناصر فرصتهای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی وضعیت موجود این دو مؤلفه بر اساس برنامه درسی اجرا شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن بود که از دیدگاه اساتید اهداف اصلی دوره، دارای مطلوبیت نسبی بوده و تغییر در این عنصر ضروری نمیباشد؛ در حالیکه دانشجویان خواستار تغییر اهداف اصلی دوره بودند. در مورد عنصر محتوا، اساتید و دانشجویان معتقدند که تقریباً تمامی دروس این رشته بایستی حفظ شود و با تعداد واحدهای موجود این دروس نیز موافق بودند. اما از دیدگاه اساتید و دانشجویان مؤلفه اهداف دروس از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و خواستار تغییر در این مؤلفه محتوای برنامه درسی بودند. در مؤلفه سرفصل دروس نیز به استثناء درس پایان نامه اساتید و دانشجویان بر این باورند که تغییر در تمامی دروس ضروری است. در مورد عنصر ارزشیابی از دیدگاه اساتید بهغیر از درس پایان نامه بقیه دروس نیازمند بازنگری و تغییر بود؛ در حالیکه دیدگاه دانشجویان در این عنصر همه دروس نیازمند تغییر بودند.
تغییر برنامه درسی,برنامه درسی آموزش عالی,برنامهریزی آموزشی
https://www.icsajournal.ir/article_7924.html
https://www.icsajournal.ir/article_7924_825485729fd84d8972b745a539e2f6f6.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
3
7
2013
06
22
ارزیابی اثربخشی برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی- حجت الله مرادی پردنجانی و پریوش جعفری
139
161
FA
چکیده این مقاله که به ارزیابی اثربخشی برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی میپردازد، درصد است تا میزان اثربخشی درس کارآفرینی را در دانشگاه آزاد اسلامی در ابعاد محتوا و دستیابی به هدف، روش تدریس، روش ارزشیابی، توانایی مدرسان، تحریک انگیزهها؛ پرورش ویژگیها و قابلیتها و همچنین آموزش مهارتهای کارآفرینی از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه مورد بررسی قرار دهد. طرح آن از نوع توصیفی بوده که بهروش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه تحقیق را کلیه اساتید و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل میدهد که از میان آنها به ترتیب تعداد 108 و 1043 نفر بهصورت تصادفی و با روش خوشهای انتخاب و اطلاعات موردنیاز نیز از طریق دو پرسشنامه گردآوری گردید. نهایتاً دادههای بهدست آمده با استفاده از آزمون t؛ کای اسکوئر و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برخی از یافتههای آن به شرح زیر میباشد: برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی از دیدگاه اساتید و دانشجویان آن دانشگاه و در مولفههای محتوا و دستیابی به هدف، روش تدریس، روش ارزشیابی، توانایی مدرسان، تحریک انگیزههای کارآفرینانه دانشجویان، پرورش ویژگیهای کارآفرینانه دانشجویان و همچنین آموزش مهارتهای اساسی به دانشجویان جهت راهاندازی کسب و کارهای کارآفرینانه بهصورت اثربخش عمل کرده است. ضمناً نتایج نشان میدهد که در همه ابعاد یاد شده به جز در دو بعد محتوا و دستیابی به هدف و همچنین بعد روش تدریس دو گروه دیدگاه یکسانی داشتهاند.
ارزیابی,اثربخشی آموزشی,برنامه درسی,کارآفرینی,دانشگاه آزاد اسلامی
https://www.icsajournal.ir/article_7925.html
https://www.icsajournal.ir/article_7925_9bfc410180b31f1b3bde14e5cae80e75.pdf