واکاوی راهبردهای موثر بر تغییر برنامه‌های درسی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی(مطالعه کیفی)

هدف پژوهش حاضر کاوش راهبردهای موثر بر تغییر برنامه­های درسی در دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی  با استفاده از روش پژوهش کیفی بود. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران دانشگاهی(روسا و معاونین دانشگاه­ها، روسا و معاونین دانشکده­ها و مدیران گروه­ها)، متخصصین برنامه­ریزی درسی و سیاست­گذاران در سطح کلان دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی بودکه بر مبنای نمونه‌گیری نظری، با 16 نفر در سه گروه فوق مصاحبه به­عمل آمد و داده‌ها از مصاحبه‌ها استخراج شد. به­منظور تحلیل داده­های حاصل از مصاحبه از روش کیفی گرانهیم و لوندمن استفاده شده است. نتایج تحلیل داده‌ها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان داد چهار راهبرد در تغییر برنامه­های درسی در دانشگاه­ها تأثیرگذار است. راهبرد اول، فرهنگی بود که شامل مولفه­های پذیرش و باور، فرهنگ مشارکتی، کنش­گری اعضای هیأت علمی و ایجاد دانش برنامه درسی است. دومین راهبرد موثر بر تغییر برنامه­های درسی راهبرد قانونی شامل ابعاد قوانین و مقررات، امکانات و منابع، ساختار سازمانی و استقلال دانشگاهی بود. سومین راهبرد، مدیریتی بود که در برگیرنده مولفه­های پاسخگویی، تفویض اختیار، آموزش ذی­نفعان و سیاستگذاری کلان است. چهارمین راهبرد موثر بر تغییر برنامه­های درسی، راهبرد محیطی شامل نقش دولت، عوامل فرهنگی و اجتماعی و عوامل اقتصادی بود. در مجموع می­توان نتیجه گرفت دانشگاه­ها ناگزیر به پاسخگویی به چالش­های حاصل از تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیرامون خود هستند و برای تحقق این موضوع باید برنامه­های درسی کارآمد و بروزی داشته باشند. بنابراین  ضروری است به تغییر و اصلاح برنامه­های درسی فعلی بپردازند. تغییر برنامه­های درسی نیز بدون در نظر گرفتن راهبردهای فرهنگی، قانونی، مدیریتی و محیطی عملاً فعالیتی فاقد کارایی و اثربخشی لازم خواهد بود.