رهیافتی پدیدارشناسانه در شناسایی مشکلات فرایند اجرای پایان‌نامه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه تهران

3 استادیار دانشگاه تهران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بازنمایی تجارب زیسته استادان دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی از مشکلات فرایند اجرای پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان دانشگاه تهران است. میدان پژوهش دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تهران بود و شرکت‌کنندگان با استفاده از نمونه‌گیری ملاکی از بین اعضای هیأت‌علمی انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد و در دهمین مصاحبه به سطح اشباع نظری رسید، اما به منظور اعتباربخشی به یافته‌ها به انجام دو مصاحبه تکمیلی پرداخته شد و در نهایت در دوازدهمین مصاحبه فرایند گردآوری داده‌ها متوقف شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش جیورجی انجام شده است. تحلیل داده‌ها به شناسایی هفت مضمون اصلی و 67 زیرمضمون منتج گردید. مهم‌ترین مشکلات، مشکل در انتخاب موضوع، تسلط اندک به حوزه روش تحقیق و مشکلات دانشجویان بود. نتایج به دست آمده نشان داد که دانشجویان در فرایند اجرای پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایشان با مشکلات متعدد و متنوعی همراه هستند و این چالش‌ها آن‌ها را در انجام این فرایند با مشکلات متعددی همراه نموده است. بدین منظور راهکارهایی برای بهبود ارائه شده است. 

کلیدواژه‌ها


ابوالمعالی، خدیجه (1391)، روش‌های پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
امامی‌میبدی، علی؛ کمالی‌دهکردی، پروانه (1386). نقش آفرینان در نگارش پایان‌نامه‌های دانشگاهی. اطلاعات سیاسی-اقتصادی، (245 و 246)، 238-243.
بازرگان، عباس (1398). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار.
بهزادی، حسن و داورپناه، محمدرضا (1388). بررسی عوامل مؤثر بر تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، 10 (2) 227-250.
بهی‌مهر، سارا؛ ریاحی‌نیا، نصرت؛ منصوریان، یزدان (1393). شناسایی مشکلات پایان‌نامه‌نویسی از دیدگاه دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دانشگاه‌های شهر تهران. فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 48 (1)، 39-59.
پورنقی، رویا؛ خسروی، مریم (1397). بررسی دانش و دلایل دانشجویان درباره سرقت علمی و ارایه راهکارهای مناسب: مطالعه موردی کاربران پایگاه علمی ایران (گنج). وزارت‌ علوم، تحقیقات و فناوری، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)
جانجانی، پریسا؛ مومنی، خدامراد؛ امیری، نادر و مرادی، آسیه (1398). تجربه زیسته آشفتگی زناشویی در جهان ادراکی زنان؛ مورد مطالعه: کلینیک توحید شهر کرمانشاه. نشریه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1 (27)، 173-196.
جلیلی نیا، فروز (1389). بررسی برنامه‌های درسی پنهان در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی.
حسنوند، شیرین؛ اشک‌تراب، طاهره و سیدفاطمی، نعیمه (1393). هم‌نوایی دانشجویان پرستاری با محیط بالینی راهی برای نیل به تعلق پذیری: یک پژوهش کیفی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 3 (65)، 216-231.
حسنوند، شیرین؛ اشک‌تراب، طاهره؛ سیدفاطمی، نعیمه و سلمانی، نیره (1394). تحلیل تجارب پدیدارشناختی بر اساس روش جیورجی. فصلنامه پیشرفت در پرستاری و مامایی، 25(89)، 70-69.
دلاور، علی (1391). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی؛ تهران: نشر ویرایش.
دولانی، عباس؛ حسینی‌نسب، داوود و نیک‌نفس، بهروز (1388). روش‌های تحقیق مورد استفاده در پایان‌نامه‌های فارغ‌التحصیلان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال‌های 75-84. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 25(2)، 169-187.
ذوالعدل، محمد؛ شریف، فرخنده؛ غفرانی‌پور، فضل‌الله؛ کاظم‌نژاد، انوشیروان و اشکانی، حمید (1385). بررسی پدیدارشناختی تجربه‌های مشترک خانواده‌های دارای بیمار روانی. مجله روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 1 (44)، 70-67.
زارعی، علی (1398). واکاوی مشکلات فرایند اجرای پایان‌نامه و رساله‌های دانشجویان دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، دانشگاه تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آموزش بزرگسالان.
شریعتمداری، مهدی (1390). آسیب‌شناسی موانع اجرای پژوهش در میان اعضای هیأت علمی و ارائه راهکارهای کاربردی. تحقیقات مدیریت آموزشی. 3 (1)، 60-45.
صالحی عمران، ابراهیم؛ اقدائی، محمدحسن؛ هاشم‌خانی‌زلفانی، سرفراز (1391). استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه برای انتخاب استاد راهنمای پایان‌نامه دوره دکتری. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. (65)، 66-47.
صالحی، شیوا (1397). آسیب‌شناسی مدیریت زمان در ارتباط با نقش یادگیرنده در عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه تهران، دانشگاه تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
صالحی، کیوان؛ بازرگان، عباس؛ صادقی، ناهید و شکوهی‌یکتا، محسن (1394). بازنمایی ادراکات و تجارب زیسته معلمان از آسیب‌های احتمالی ناشی از اجرای برنامه ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 5 (9)، 99-59.
صفایی‌موحد، سعید (1390). تبیین تفاوت هنجارهای پنهان (برنامه درسی پنهان) در انتخاب استاد راهنما در دانشکده‌های علوم ریاضی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم، رساله دکتری برنامه‌ریزی درسی.
صفایی‌موحد، سعید (1398). گونه‌شناسی سبک نظارت پژوهشی استادان راهنما در ایران: از تسهیل‌گری تا فرمان‌دهی!. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی. 7، (13)، 28-5.
صمدزاده، حبیب (1379). بررسی عوامل موثر در تقدم آموزش بر پژوهش در دانشگاه‌ها از نظر اعضای هیات علمی دانشکده‌های علوم انسانی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 80 79. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم تهران.
فتحی‌واجارگاه، کورش؛ عارفی، محبوبه؛ جلیلی‌نیا، فروز (1389). بررسی برنامه‌های درسی پنهان در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 1 (1)، 118-96.
فدایی عراقی، غلامرضا (1374). تحلیلی بر روش‌های تهیه پایان‌نامه‌های دوره کارشناسی‌ارشد و دکتری. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 1، 110 – 75.
فراستخواه، مقصود (1389). دانشگاه و آموزش عالی، تهران: نشر نی.
قاسمی، مجید؛ و صالحی، کیوان (1397). تحلیل پدیدارشناسانه عوامل درون سازمانی مؤثر بر استفاده از مؤسسات تولید مقاله و پایان‌نامه. فصلنامه سیاست و فناوری، 10، (4)، 48-35.
کاردان، علی‌محمد (1389). علوم تربیتی، تهران: سمت.
کومار، کریشان (1390). روش‌های پژوهش در کتابداری و اطلاع‌رسانی (فاطمه رهادوست و فریبرز خسروی، مترجم). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
لطف‌آبادی، حسین؛ نوروزی، وحیده و حسینی، نرگس (1386). بررسی آموزش روش‌شناسی پژوهش در روان‌شناسی و علوم تربیتی در ایران. فصلنامه علمی ـ پژوهشی نوآوری‌های آموزشی، 6 (12)، 109-140.
محمدزاده، زینب؛ و صالحی، کیوان (1394). آسیب‌شناسی نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی و دانشگاهی مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی. سیاست‌های راهبردی و کلان، 3 (11)، 1-25.
محمدزاده، زینب؛ و صالحی، کیوان (1395). تبیین پدیده نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی از منظر نخبگان دانشگاهی: مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی. راهبرد، 25 (79)، 227-258.
منصوریان، یزدان (1388). صد ویژگی یک مقاله علمی-پژوهشی خوب. ماهنامه کتاب ماه کلیات، 13 (1)، 78-93.
مهرعلیزاده، یداله؛ شاهی، سکینه و حسینی، شهیده (1390). تلاشی برای تدوین شاخص‌های سنجش سرمایه فکری و بررسی وضعیت این شاخص‌ها در دانشگاه شهید چمران اهواز. انجمن آموزش عالی ایران. 3 (4): 96-65.
Akyürek, E., & Afacan, Ö. (2018). Problems Encountered During the Scientific Research Process in Graduate Education: The Institute of Educational Sciences. Higher Education Studies, 8(2), 47-57. https://doi.org/10.5539/hes.v8n2p47
Augustsson, G., & Jaldemark, J. (2013). Online supervision: a theory of supervisors’ strategic communicative influence on student disserations. High Edu, 67(1), 19-33. http://dx.doi.org/10.1007/s10734-013-9638-4
Giorgi, A. (1989) One type of analysis of descriptive data: Procedures involved in following a scientific phenomenological method. Methods. 1 (3), 39-61.
Goodwin-lee, Regina. (2010). The Effects of Program Structure on Dissertation Writing in “Online Academia”: A Qualitative Analysis of Online Doctoral Student Experiences, ProQuest LLC, Ph.D. Dissertation, Walden University.
Grech, V. (2018). WASP (Write a Scientific Paper): To strive, to seek, to find and not to yield. Early human development, 127, 96-97.
Hennink, M. M., Kaiser, B. N., & Marconi V. C. (2016). Code saturation versus meaning saturation: How many interviews are enough? Qualitative Health Research, 27(4), 1-18. doi:10.1177/1049732316665344
Komba, S. C. (2015). Challenges of writing theses and dissertations among postgraduate students in Tanzanian higher learning institutions. International Journal of Research Studies in Education, 5(3), 71–80. https://doi.org/10.5861/ijrse.2015.1280
Larsson, K. (2020). Managing Thesis Projects in Higher Education-Through Learning Analytics (Doctoral dissertation, Department of Computer and Systems Sciences, Stokcholm University).‏
Lihua, M., Xiaoyan, C., & Xiaohuia, Y (2011). Evaluation method of dissertation based on Unascertained rationam-AHM. Procedia Engineering, 15: 4751-4756.
Morse, J. M. (2015). “Data were saturated...” Qualitative Health Research, 25(5), 587-588.
Nisrina, D. (2020). The Problems Of Students In Writing Thesis At Muhammadiyah Malang University (Doctoral dissertation, Universitas Muhammadiyah Malang).‏
Ogden, Evelyn Hunt. (2006). Complete Your Dissertation or Thesis in Two Semesters or Less, Rowan & Littlefield Publishers, Inc.
Oxford Living Dictionaries, Thesis | Definition of Thesis in English by Oxford Dictionaries, Oxford University Press, 2018 (cited 2018 Apr 29). Available from: https://en.oxforddictionaries.com/definition/thesis.