تأثیر عوامل روان‌شناختی بر جنبه‌های آموزشی و کاربردی خودکارآمدی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور؛ گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه پیام نور واحد ایرانشهر

چکیده

با توجه به مشکلات موجود در مقطع تحصیلات تکمیلی، این پژوهش سعی داشته ارتباط میان عوامل روان‌شناختی با جنبه‌های آموزشی و کاربردی خودکارآمدی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های ایران را مدل‎سازی کند. بدین منظور از پرسشنامه‌های استاندارد و محقق ساخته استفاده شده است که در مجموع پرسشنامه کلی دارای آلفای کرونباخ 813/0 است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان مقطع دکتری دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های ایران هستند؛ روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده و شامل 297 نفر از این دانشجویان بوده است. نتایج نشان می‌دهد که آشفتگی شناختی بیشترین تأثیر را بر خودکارآمدی دانشجویان می‌گذارد و پس از آن عملکرد رفتاری و عملکرد شناختی قرار می‌گیرند. در بین ابعاد خودکارآمدی بعد عمومی و بعد تحصیلی ابعاد زیربنایی هستند که نقش میانجی را بین ابعاد و عوامل دیگر و خودکارآمدی دانشجویان ایفا می‌کنند. همچنین نتایج آزمون مدل، علاوه بر تأیید تأثیرگذاری عوامل، نشان می‌دهد که متغیرهای کنترلی جنسیت، سن و تأهل بر خودکارآمدی دانشجویان تأثیرگذار است اما متغیرهای اشتغال و سطح دانشگاه رابطه معنی‌داری در نمونه پژوهش ندارد.

کلیدواژه‌ها


احمدیان ماژین، زینب. (۱۳۹۵). بررسی فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر عملکرد رفتاری کارکنان بانک کشاورزی. اولین کنفرانس بین‌المللی تکنیک‌های مدیریت و حسابداری، تهران.
بخشی‌پور رودسری، عباس؛ شاطری، لیلا؛ فتاحی، ثمینه؛ سودمند، محسن؛ صادری، الهه و منصوری، احمد. (1390). اعتباریابی نسخه فارسی پرسشنامه شخصیت اسکیزوتایپال در جمعیت دانشجویی. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 17(1)، 34-26.
پورکریمی، جواد و مبین‌رهنی، یاسمن. (1397). رابطه انگیزش پیشرفت و فرسودگی تحصیلی با نقش میانجی خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه تهران. راهبردهای آموزش، 11(1)، 147-140.
تمدنی، مجتبی؛ حاتمی، محمد و هاشمی‌رزینی، هادی. (1389). خودکارآمدی عمومی، اهمال‌کاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. روان‌شناسی تربیتی، 6(17)، 86-65.
جعفری، اصغر. (1397). پیش‌بینی انگیزش درونی-بیرونی برای یادگیری بر اساس سبک‌های اسنادی و خودکارآمدی در دانشجویان علوم پزشکی. راهبردهای آموزش، 11(1)، 14-9.
جهانی‌ملکی، سیف اله؛ شریفی، مسعود؛ جهانی‌ملکی، رعنا و نظری بولانی، گوهر. (1390). رابطه سطح آگاهی از مهارت‌های زندگی با باورهای خودکارآمدی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. پژوهش‌های نوین روانشناختی، 6(22)، 49-19.
چناری، سمیرا و یوسفی، فریده. (1393). ابعاد خودکارآمدی نوجوانان در گونه‌های مختلف خانواده در مدل بافت نگر فرآیند و محتوای خانواده. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 5(18)، 24-1.
حبیبی، آرش و عدن‌ور، مریم. (1396). مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی (آموزش کاربردی نرم‌افزار LISREL)، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
دهقانی زاده، محمدحسین و حسین‌چاری، مسعود. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطی خانواده، نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 47-21.
رحیمی، فاطمه؛ سیدمیرنسب، هنگامه‌سادات؛ علمدار، الهه؛ کمالی، کورش و خوشه‌مهری، گیتی. (1397). ارتباط خودکارآمدی با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران. پژوهش پرستاری، 13(2)، 65-59.
سهرابی، زهرا؛ بختی، فریبا و صالحی، لیلی. (1396). روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی پژوهشی (RSES) در دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم پزشکی. پایش، 16(4)، 464-457.
سیدعسکری، سیدمصطفی؛ کامیابی، میترا؛ بیگ‌زاده، امین؛ نریمیسا، فرحناز. (1396). بررسی رابطه بین ابعاد شخصیتی با آشفتگی روان‌شناختی در پرستاران بیمارستان شفا کرمان. روان‌پرستاری، 5(6)، 60-53.
شیخ الاسلامی، راضیه؛ محمدی، مهدی؛ ناصری جهرمی، رضا و کوثری، مجید. (1394). الگوی علی خودکارآمدی تحصیلی، یادگیری خودتنظیم و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان. فناوری آموزش، 9(4)، 298-285.
صالحی، حمید؛ سجادی، سیدحسین؛ خدادادی، ولی و راسخ، عبدالرحمان. (1397). مدل‌سازی معادلات ساختاری جهت بررسی تأثیر راهبری شرکتی بر هزینه سرمایه سهام عادی: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 7(27)، 145-129.
صالحی، منیره؛ کارشکی، حسین؛ آهنچیان، محمدرضا و کریمی‌مونقی، حسین. (1390). اعتباریابی مقیاس خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های علوم پزشکی و فردوسی مشهد. آموزش در علوم پزشکی، 12(6)، 409-396.‌
صفا، لیلا و منگلی، نسرین. (1394). تأثیر خودکارآمدی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینانه‌ی دانشجویان کشاورزی دانشگاه زنجان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 7(33)، 15-3.
صفاری، محسن؛ سنایی‌نسب، هرمز؛ رشیدی‌جهان، حجت؛ پورتقی، غلامحسین و پاکپورحاجی‌آقا، امیر. (1393). شادکامی، خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 7(13)، 29-22.
فلاح حقیقی، نگین و پرهیزکار، مرتضی. (1391). تحلیلی بر نقش و اهمیت تحصیلات تکمیلی پژوهش محور در توسعه کارآفرینی دانشگاهی. اولین همایش ملی بررسی چالش ها و راهکارهای توسعه تحصیلات تکمیلی پژوهش محور در ایران، تهران.
فولادوند، خدیجه؛ فرزاد، ولی‌اله؛ شهرآرای، مهرناز و سنگری، علی‌اکبر. (1388). اثر حمایت اجتماعی، استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی بر سلامت روانی جسمانی. روانشناسی معاصر، 4(2)، 93-81.
کاظمی، سیده فاطمه؛ نادری، حبیب اله؛ هاشمی، سهیلا و میکاییلی‌منیع، فرزانه. (1396). ارائه مدل علی برای خلاقیت دانشجویان بر اساس متغیرهای فردی (خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی خلاق، خردمندی و انگیزش درونی) و اجتماعی (جو دانشگاه). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(1)، 100-71.
لطفی عظیمی، افسانه؛ عباسی، مسلم؛ محمودیان، حسن؛ جمالی، احسان و رضوانی‌فر، شیرین. (1395). بررسی رابطه انگیزه پیشرفت، نوآوری، تحمل ابهام، خودکارآمدی، عزت‌نفس و خودشکوفایی با جهت‌گیری کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه. نوآوری و ارزش آفرینی، 5(9)، 148-137.
نریمانی، محمد و شربتی، انوشیروان. (1394). مقایسه‌ی حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش‌آموزان با و بدون نارسانویسی. ناتوانایی‌های یادگیری، 4(4)، 100-85.