شناسایی راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامه‌ریزی درسی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف تبیین راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامه‌ریزی درسی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی انجام شد. در این پژوهش با استفاده از روش کیفی داده بنیاد، اقدام به مصاحبه عمیق با 29 نفر از متخصصان و صاحب‌نظران حوزه آموزش عالی گردید. یافته‌ها نشان داده است که مهمترین راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامه‌ریزی درسی در برگیرنده آموزش و آگاهی بخشی، درگیر نمودن افراد در برنامه‌ریزی درسی، ایجاد مراکزی در زمینه مشاوره برنامه‌ریزی درسی در دانشگاه‌ها، ملاحظه و رعایت اصول اساسی در تدوین برنامه درسی کارآمد، رشد مشارکت در آموزش عالی، و بودجه و منابع کافی است. نتایج این تحقیق، می‌تواند به عنوان الگوی راهنما برای برنامه‌ریزان آموزش عالی به منظور بازنگری و اصلاح در ساختار برنامه درسی، مشخص کردن نقاط ضعف و قوت در زمینه تحقق ارتقای فرهنگ برنامه‌ریزی درسی در نظام آموزش عالی و برنامه‌ریزی در زمینه اجرای راهبردها گردد.

کلیدواژه‌ها


 
1-   آراسته حمید رضا (1384). تکامل آموزش عالی تحولات تاریخی و مشکلات پیش روی کشورهای در حال توسعه. فصلنامه رهیافت، شماره 36.
2-   آراسته، حمیدرضا(1382). نقش آموزش عالی در چشم انداز توسعه ایران 1404، رهیافت، شماره 31.
3-  بینش، مرتضی؛ بختیاری، منصوره؛ قراری، محمد(1395). اهداف و ضرورت ارزشیابی برنامه درسی و الگوهای آن.فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره هشتم، صص201-215.
4-   تصدقی، زهرا؛ اعتضادی، سارا.(1390). ضرورت نیازسنجی در برنامه‌ریزی درسی تربیت بدنی در مدارس.آموزش تربیت، دوره 11، شماره3، صص60-61
5-  خاقانی زاده، مرتضی؛ و فتحی واجارگاه، کورش(1378)، الگوهای برنامه‌ریزی درسی دانشگاهی، مجله راهبردهای آموزشی علوم‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه الله اعظم (عج)، سال اول شماره 2 ص 11-19.
6-  خاکباز، عظیمه سادات(1391). مطالعه تطبیقی تجربه فرهنگی تربیت مدرس در ایران و آلمان، فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ، شماره 18-17.
7-  خسروی، محبوبه (1391)، طراحی و اعتبار بخشی الگوی پذیرش نوآوری برنامه درسی در نظام آموزش عالی ایران، رساله دکتری، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
8-  ربیعی علی، نظریان زهرا.(1391). موانع خصوصیسازیآموزش عالی در ایرانو ارائه راهکارهای جهت رفع آنها، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، دوره4، شماره2(پیاپی14)، صص171-206.
9-   رحمانزاده، سید علی؛ نجفی، طاهره.(1392).مطالعه رابطه بین مهارت‌های ارتباطی اساتید دانشکده فنی دختران تهران ولیعصر با اثربخشی آموزشی. مطالعات رسانه­ای، سال هشتم، شماره 23، صص185-198.
10- زمانی، عشرت؛ زندی، بهمن؛ ابراهیم زاده، عیسی؛ زارع، حسین؛ عبداللهی، سید مجید.(1389). شناسایی عوامل بازدارنده مشارکت مدرسان دانشگاه‌ها در دوره‌های یادگیری الکترونیکی. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره56، صص 19-40.
11- شریفیان، فریدون؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ شریف، سیدمصطفی؛ و موسی پور، نعمت­الله(1392). دیدگاه متخصصان برنامه درسی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی درباره چگونگی مشارکت دانشجویان این دوره در برنامه‌ریزی درسی، رویکردهای نوین آموزشی، سال هشتم، شماره 1، پیاپی 17، صص 88-47.
12- فتحی واجارگاه، کوروش.(1390). اصول برنامه‌ریزی درسی، ناشر ایران زمین
13- فتحی­واجارگاه، کورش؛ و مومنی مهمویی، حسین(1387). بررسی نقش عوامل موثر بر مشارکت اعضای هیات علمی در برنامه‌ریزی درسی دانشگاهی، آموزش عالی ایران، 1(1): 165-139.
14- کرسول، جان(1394). پویش کیفی و طرح پژوهش، ترجمه­ی حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات صفار.
15- مهرمحمدی، محمود (1381). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، دیدگاه‌ها و نگرش‌ها. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
16- نیک نشان، شقایق؛  نصراصفهانی، احمدرضا؛  میرشاه جعفری، سیدابراهیم؛  فاتحی زاده، مریم السادات.(1389).میزان استفاده اساتید از روش‌های تدریس خلاق و بررسی ویژگی‌های خلاقانه مدرسان دانشگاه از نظر دانشجویان استعداد درخشان. مطالعات تربیتی و روانشناسی، دوره11، شماره2، صص145-164.

6-2- منابع انگلیسی

17- Abudu, A. M. (2015). Basic School, Teachers’ perceptions about curriculum design in Ghana. Int. J. Educ. Stud, 02 (02), pp 59-69
18- Analoui, F. (1995). Management Skills and Senior, International Journal of PublicSector Management, (3)8, PP68-52
19- Belting P. E. & Belting N. B. (2011). The Modern High school curriculum, cosmo publication, NewDelhi- India.
20- Berge Z. L. (2003). Barriers to online teaching in post-secondary institutions: Can policy changes fix it?, Available at http:// www. westga. edu/ ~distance/ Berge 12. html, 1998 Retrieved October192003
21- Bjarnason Svava, Cheng Ming –Kai, Fielden Lohn. (2009). A new dynamic: private high education, UNISCO, world conference on high education 2009, printed in France.
22- Brogt, E. (2009). Pedagogical a Curricular Thinking of Professional Astronomers Teaching the Hertzsprung – Russell Diagram in Introductory Astronomy Courses For Non-Science Major. Unpublished PhD Dissertation of the University of Arizona.
23- Carter, J. T, Draugalis, J. R, Bruce, S, P&Gonyeau, M. R. (2011). The Role of Curriculum Committees in Pharmacy Education. Am J Pharm Educ. 2011 Oct 10; 75(8): 154.
24- Cremin, T. & Burnard, P. & Craft, A. (2006). Pedagogy and possibility thinking in theearly years. Thinking Skills and Creativity1, pp: 108–119.
25- Fathi Vajargah, K. (2010). Research management in Higher education: Toward a comprehensive model, technics technologies education management, 5(4): 804-812.
26- Fathi Vajargah, K., & Jahani, Sh., & Azadmanesh, N. (2010). Application of  ICTS in teaching  and learning at university level: The case of Shahid Beheshti university, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(2): 33-39.
27- Fathi Vajargah, K.,& Khoshnoodifar, M. (2013). "Toward a distance education based strategy for internalization of the curriculum in higher education of Iran", The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12(1): 147-160.
28- Fathi Vajargah, K., & Saadattlab, A. (2014). A feasibility study of using ICT in Iranian secondary schools: The case of Tehran province, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 13(3): 1-11.
29- Ferrari, A. & Cachia, R. & Punie, Y. (1993). Innovation and creativity in education andtraining in the EU member states: fostering creative learning and supportinginnovative teaching. European commission joint research center. Institute ofprospective technological studies.
30- Hacker & M. J. Rowe. (2007). the impact of a National Curriculum development on teaching and learning behaviors. International Journal of Science Education, Volume 19, - Issue 9, PP112-123.
31- Helton s. Patricia (2000) Factors that influnce Higher Education Faculty involvement in curriculum and insruction. In Partial FullFillment of the Reguirements for the Degree Doctor of Philosophy. University of Virginia.
32- Kimberly, John &Cook, Joan M. (2008). Organizational Measurement and the Implementation of Innovations in Mental Health Services, Adm Policy Ment Health, 11: pp 20-35.
33- Mahmud S, Bretag T. (2013). Postgraduate research students and academic integrity: ‘It's about good research training’. Journal of Higher Education Policy and Management, 35 (4), PP 432-43.
34- Maynard, A. E. (2004). Cultures of teaching in childhood: formal schooling and mayasibling teaching at home. Cognitive development 19, pp: 517-535.
35- Mazzoli j Andrew (2000) Faculty perceptions of influnce on the curriculum in higher Education. Submitted in partial Fullfilment of reguirements for the Degree of Doctor of philosophy. University of South Carolina.
36- McLaren, P. (1989). Life in schools: an introduction to critical pedagogy in the foundations of education. New York: Longman.
37- Mesmer-Magnus, J. & DeChurch, L., 2009. Information sharing and team performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 94(2), PP 535−546.
38- Miles, MB. & Huberman, AM. (1994). Qualitative Data Analysis(2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications
39- Ornestein, Allan. C. and Hunkins, Francis. (1997). Curriculum: Foundations, Principles and issues. Publisher: Pearson.
40- Sheton, C. K &. Darling, J. R. (2002). The quantum skills model in management: anew paradigm to enhance effective leadership. Leadership & OrganizationDevelopment Journal, (6) 22, PP273-264.
41- Stark, J. (1997). Program level curriculum planning, Journal Research in Higher Education. 38(1).