شناسایی و تحلیل ساختار دانشی مطالعات آموزش عالی ایران بر اساس تحلیل شبکه-ی هم‌واژگانی مقالات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه رازی.

2 دانشیار دانشگاه پیام نور.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی.

چکیده

هدف پژوهش ترسیم ساختار دانشی مطالعات آموزش عالی ایران براساس مقالات در پایگاه استنادی جهان اسلام است و با استفاده از روش تحلیل هم­رخدادی واژگان انجام شده است. جامعه­ی پژوهش، شامل تمامی مقالات منتشر شده در سه مجله در حوزه آموزش عالی، «مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی و نامه آموزش عالی» و تمام مقالاتی که در عنوان آن­ها کلمه آموزش عالی وجود دارد و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه شده­اند، است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم‌افزارهای اس­پی­اس­اس، یو­سی­آی­نت، بایب اکسل و ووس ویور استفاده شد. یافته­ها نشان داد که کلیدواژه‌های آموزش عالی، برنامه‌ریزی درسی و دانشگاه با فراوانی 497، 82 و 57 بیش­ترین تکرار را داشته­اند. نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای نشان داد که ساختار دانشی آموزش عالی ایران از چهارخوشه موضوعی  تشکیل شده است که شامل راهبردهای آموزش عالی، عوامل مؤثر در بهبود آموزش عالی، مدیریت دانش در نظام آموزش عالی و عوامل مؤثر بر آن و نظام آموزش عالی است. داده­های به­دست آمده از نمودار راهبردی نشان می­دهد که برنامه­ریزی درسی بین‌رشته‌ای، فرهنگ سازمانی، انعطاف‌پذیری، بومی­گزینی، فناوری آموزشی و یادگیری از موضوعات نوظهور می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


خواجه شاهکویی، علیرضا و صحنه، بهمن. (1387). نقش آموزش عالی در توسعه اقتصادی. نامه آموزش عالی، 1(3)، 125- 138.
دانش، فرشید و نعمت اللهی، زهرا. (1399).  خوشه ‏بندی مفاهیم و رویدادهای نوپدید سازماندهی دانش. کتابداری و اطلاع رسانی، 23(2)، 85-53.
رجب‌زاده، سمیه؛ اکرامی، محمود؛ سهیلی، فرامرز؛ ملکی، حمید. (1398). ساختار فکری حوزه مطالعات آموزش از دور بر اساس تحلیل هم استنادی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6(4)، 107-121.
سهیلی، عزیز. (1397). ترسیم ساختار علمی حوزه کتابخانه‌های دیجیتال در پایگاه وب­آو­ساینس با استفاده از روش هم­واژگانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه قم.
سهیلی، فرامرز؛ خاصه، علی‌اکبر؛ کرانیان، پریوش. (1398). روند موضوعی مفاهیم حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران بر اساس تحلیل هم رخدادی واژگان. مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 29(2)، 171-190.
سهیلی، فرامرز؛ شعبانی، علی؛ خاصه، علی‌اکبر. (1395). ساختار فکری دانش در حوزه رفتار اطلاعاتی: مطالعه هم­واژگانی. تعامل انسان و اطلاعات، 2(4)، 21-36.
صدیقی، مهری (1393). بررسی کاربرد روش تحلیل هم رخدادی واژگان در ترسیم ساختار حوزه‌های علمی (مطالعه موردی: حوزه اطلاع‌سنجی). پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(2)، 373-396.
فضلعلی زاده، رضا؛ آقازاده، احمد و احقر، قدسی. (1391). بررسی تطبیقی و تحلیلی نظام آموزش عالی از راه دور در کشورهای انگلستان، هند و ایران.پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 9(5)، 48-28.
فلاح اسطلح جانی، بنفشه. (1398). تحلیل یک دهه فعالیت فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات از آینه علم­سنجی 1388-1397. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تنکابن استان مازندران.
گرایی، احسان؛ حیدری، غلامرضا؛ کوکبی، مرتضی. (1397). رویکردی کتابشناختی به مسائل و موضوعات اساسی آموزش علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 24(1)، 51-80.