به سوی موج سوم در مطالعات برنامه درسی ایران: حرکت به فراسوی نومفهوم گرایی ، در جستجوی تکثرگرایی در اقلیم های برنامه درسیی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

رشته مطالعات برنامه درسی یکی ازرشته های  جوان و در حال تحول حوزه تعلیم و تربیت است که از رشد و توسعه ای چشم گیر بویژه در چند دهه اخیر برخوردار بوده است. رشته مطالعات برنامه درسی دوران های تاریخی متعددی چون سنت گرایی (کلاسیک و تجربه گرایی مفهومی) و نوفهم گرایی را پشت سرگذاشته است و هم اکنون از جایگاه رفیعی در ادبیا ت معاصر تعلیم و تربیت برخوردار گردیده  است.
مقاله حاضر با توجه به سیر تاریخی این رشته در ایران، وضعیت ارتباط، بین رشته برنامه درسی و نظام آموزش وپرورش را به عنوان  بسترتعریف شده آن،  نامناسب و دچار انسداد می بیند و تلاش می کند مشخصات و تبعات چنین انسدادی را از زوایا و ابعاد مختلف به تصویر بکشد. از اینرو با تکیه بر تجربیات و دستاوردهای شخصی، نویسنده، این وضعیت را به عنوان بحرانی جدی برای این رشته در ایران قلمداد کرده است  که بقا و مشروعیت حضور رشته در محافل علمی و اجرایی را زیر سوال برده است که  در این رهگذر راه برون رفت از این شرایط را نوعی بازآرایی رشته در سرزمین ها و بستر ها یا اقلیم های جدید دانسته است. این نوع باز آرایی  با استفاده از طرح مفهوم مهاجرت رشته ای،  ضرورتِ یافتن و توسعه سرزمین های جدید جهت پاسخ به دغدغه های برنامه درسی را راه حل عبور از انسداد رشته ای تعریف می کند. در پایان ،پژوهش حاضر ضمن مرور بستر های چهارگانه آموزش عالی، آموزش و توسعه منابع انسانی، آموزش های غیر رسمی و آموزش بزرگسالان و تبیینی از تلاش های آغازین در این بسترها، نتایج و تبعات مورد انتظار از چنین جنبشی را به تصویر می کشد.

کلیدواژه‌ها


قران کریم
رودی، محمد تقی(1397) "تبیین و بررسی جایگاه مشاوره برنامه درسی بعنوان یکی از قلمروهای حوزه مطالعات برنامه درسی. رساله  دکتری چاپ نشده. دانشکده علوم تربیتی  و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی.
رودی، محمد تقی و دیگران (1397) مفهوم سازی مشاورۀ برنامۀ درسی به عنوان یکی از قلمروهای نوینِ حوزۀ مطالعات برنامۀدرسی. دوفصلنامۀ نظریه و عمل در برنامۀ درسی ، سال ششم، شمارۀ 11 ،بهاروتابستان 1397
ساکتی، پرویز، (1379). راهنمای عملی برنامه‌ریزی درسی، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
عارفی، محبوبه، (1384). برنامه‌ریزی درسی در آموزش عالی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
فتحی واجارگاه،کورش. خراسانی،اباصلت و دوستی حاجی آبادی،هومن(1396) برنامه درسی محیط کار. تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
فتحی واجارگاه،کورش.1390. برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت کارکنان. تهران: انتشارات سمت
فتحی واجارگاه،کورش.1387. درآمدی بر برنامه ریزی درسی دانشگاهی. موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی.
فتحی واجارگاه، کوروش (1388)، اصول و مفاهیم اساسی برنامه ریزی درسی، تهران، ایران زمین.
فتحی واجارگاه، کوروش، (1386)، برنامه درسی به سوی هویت های جدید، تهران، انتشارات آییژ.
فتحی واجارگاه، کورش و مهرمحمدی، محمود(1378) حدود و ثغور برنامه درسی و آموزش. فصلنامه علمی و پژوهشی مدرس.شماره  12
محسن پور ودیگران(1397) تبیین پیامدهای ارتقای فرهنگ برنامه ریزی درسی در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ایران.   پژوهش در برنامه ریزی درسی.  سال چهارده،دوره دوم، شماره 28پیاپی زمستان 1397
ملکی،  حسن(1384) مجموعه مقالات برنامه ریزی درسی با گرایش بزرگسالان . تهران: انتشارات سازمان نهضت سوادآموزی
مؤمنی مهموئی، حسین، (1383). بررسی نقش عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای هیات علمی دانشگاه‌های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی در برنامه‌ریزی درسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. دانشکده علوم تربیتی
یادگارزاده، غلامرضا، فتحی واجارگاه، کورش ، مهرمحمدی، محمود و عارفی، محبوبه(1393)مجله پژوهش در نظام های آموزشی 8 (26)1-39
دیاموند، رابرت (1385)برنامه ریزی درسی و طراحی درس در آموزش عالی. ترجمه کورش فتحی واجارگاه.  تهران: انتشارات کورش چاپ
وزارت عتف (1396) گزارش آماری . تهران. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزیری، مژده، (1378). نظام برنامه‌ریزی درسی در آموزش عالی ایران «ویژگیها وجهت‌گیریها»، رساله دکتری برنامه‌ریزی درسی چاپ نشده. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده، علوم انسانی.
ولف، ریچارد و هیوز، ک(1395)برنامه ریزی درسی آموزش عالی. ترجمه کورش فتحی واجارگاه، اسداالله عباسی و محسن چناری. تهران: انتشارات علم استادان